قدرت تولید مرغ در ایران با مقایسه دنیا
طی چند دهه گذشته، صنعت طیور به یکی از پویاترین و پررشدترین بخش‌های کشاورزی جهان تبدیل شده است.
تولید مرغ در ایران و جهان
وضعیت جهانی تولید مرغ
طی چند دهه گذشته، صنعت طیور به یکی از پویاترین و پررشدترین بخش‌های کشاورزی جهان تبدیل شده است. گوشت مرغ به دلیل قیمت مناسب، قابلیت هضم بالا و عدم محدودیت‌های فرهنگی و مذهبی نسبت به سایر گوشت‌ها، در بسیاری از کشورها به عنوان منبع اصلی پروتئین حیوانی جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است.
بر اساس گزارش سال ۲۰۲4 سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)، تولید جهانی گوشت مرغ به بیش از ۱۳۷ میلیون تن در سال رسید. این عدد نسبت به سال ۲۰۰۰ بیش از دو برابر شده است. دلیل اصلی این رشد، افزایش مصرف در کشورهای در حال توسعه، بهبود فناوری‌های پرورش و افزایش بهره‌وری در زنجیره تأمین بوده است.
برترین تولیدکنندگان گوشت مرغ در جهان (۲۰۲۴):
| رتبه | کشور | تولید سالانه (میلیون تن) |
|---|---|---|
| 1 | ایالات متحده | ۲۱.۵ |
| 2 | چین | ۱۵.۷ |
| 3 | برزیل | ۱۵.۳ |
| 4 | هند | ۵.۱ |
| 5 | روسیه | ۴.۹ |
| 6 | مکزیک | ۳.۹ |
| 7 | اندونزی | ۳.۴ |
| 8 | ترکیه | ۲.۸ |
| 9 | آرژانتین | ۲.۲ |
| 10 | ایران | ۲.۰ |
ایالات متحده، با بهره‌گیری از سیستم‌های مکانیزه، خوراک‌های اصلاح‌شده ژنتیکی، و مدیریت پیشرفته زنجیره تأمین، همچنان بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده گوشت مرغ در جهان است. برزیل نیز نقش مهمی در صادرات جهانی ایفا می‌کند و بیشترین حجم صادرات را به خاورمیانه و اروپا دارد.
وضعیت تولید مرغ در ایران
ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان مرغ در منطقه خاورمیانه است. با تولید سالانه حدود ۲ میلیون تن گوشت مرغ در سال ۱۴۰۲، ایران توانسته است بیش از ۹۰ درصد نیاز داخلی خود را تأمین کرده و حتی در برخی مقاطع به صادرات به کشورهای همسایه همچون عراق، افغانستان و قطر نیز بپردازد.
سازمان دامپزشکی ایران و شرکت پشتیبانی امور دام با همکاری مراکز تحقیقاتی دانشگاهی، طی دهه گذشته پروژه‌هایی برای بهبود نژادهای مرغ گوشتی، بهینه‌سازی خوراک طیور، و کاهش تلفات در مزارع صنعتی اجرا کرده‌اند.
بر اساس گزارش تحلیل بازار منتشر شده در پلتفرم Amazon Business، ایران در حال توسعه شبکه زنجیره تأمین خوراک دام و افزایش واردات مواد اولیه‌ای مانند کنجاله سویا و ذرت از روسیه و آمریکای جنوبی است. این تغییرات نقش قابل توجهی در کاهش هزینه‌های تولید و افزایش بهره‌وری داشته‌اند.
چالش‌ها و فرصت‌ها
رشد سریع مصرف گوشت مرغ در جهان، فرصت‌های بزرگی برای تولیدکنندگان ایرانی فراهم می‌آورد، به‌ویژه با توجه به کیفیت گوشت مرغ تولید داخل که بدون استفاده از هورمون‌های رشد تولید می‌شود. با این حال، چالش‌هایی نظیر وابستگی به واردات نهاده‌های دامی، قیمت‌گذاری دولتی، نوسانات ارزی، و مشکلات حمل‌ونقل بین‌المللی، مانع از رشد صادراتی بیشتر می‌شوند.
علاوه بر این، تغییرات اقلیمی، بیماری‌های طیور (مانند آنفلوآنزای پرندگان)، و نوسانات بازار جهانی خوراک دام، آینده این صنعت را با ریسک‌هایی همراه کرده است.
در سطح بین‌المللی، شرکت‌هایی مانند Tyson Foods (آمریکا)، JBS (برزیل)، و CP Foods (تایلند) با استفاده از هوش مصنوعی، رباتیک در فرآیند کشتارگاه‌ها، و پلتفرم‌های فروش آنلاین از جمله Amazon Business، توانسته‌اند سرعت توزیع و شفافیت زنجیره تأمین را افزایش دهند. این مدل‌ها می‌تواند الگوی خوبی برای تولیدکنندگان ایرانی باشد.
اطلاعات ارائه‌شده درباره وضعیت تولید گوشت مرغ در ایران مفید است، اما جای تحلیل مقایسه‌ای بین ایران و کشورهای مشابه منطقه مثل ترکیه یا عربستان خالی است. چنین مقایسه‌ای می‌تواند درک بهتری از جایگاه رقابتی ایران ارائه دهد.
سپاس از توجه شما. نکته بسیار مهمی را مطرح کردید. در نسخه‌های بعدی گزارش، حتماً تحلیل تطبیقی با کشورهای منطقه به‌ویژه ترکیه و عربستان برای سنجش مزیت نسبی ایران در تولید و صادرات گوشت مرغ گنجانده خواهد شد.