سهم نظام بانکداری ایران از فناوری بلاکچین و هوش مصنوعی چقدر است؟

در عصری که فناوری با شتابی سرسام‌آور مرزهای نوآوری را درمی‌نوردد، نظام بانکی و مالی ایران با چالش‌ها و فرصت‌های بی‌سابقه‌ای روبرو است. هوش مصنوعی و بلاکچین، دو فناوری تحول‌آفرین که قواعد بازی در حوزه مالی جهان را از اساس تغییر داده‌اند، اکنون به دروازه بانک‌های ایران می‌کوبند. این گزارش به بررسی وضعیت فعلی و چشم‌انداز آینده فناوری‌های مالی نوین در ایران پرداخته و با نگاهی موشکافانه، پتانسیل‌های بالقوه و چالش‌های پیش‌روی نظام بانکی ایران در مواجهه با این انقلاب دیجیتال را تشریح می‌کند.بازارهای جدید و تحول در بانکداری جهانیبه گزارش روزنامه اعتماد، در دوره کنونی، نهادهای مالی دیگر صرفاً محل نگهداری پول نیستند؛ بلکه با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، نقش مهمی در مدیریت مالی، امنیت و ارائه خدمات به مشتریان دارند. هوش مصنوعی و فناوری بلاکچین، ابزارهای مهمی برای تغییر روند ارائه خدمات، کاهش هزینه‌ها، افزایش امنیت و بهبود تجربه کاربران محسوب می‌شوند.هوش مصنوعی با تحلیل داده‌های بزرگ، امکان ارائه خدمات شخصی‌سازی‌شده، پیش‌بینی نیازهای مشتریان، کشف تقلب و کاهش خطاهای انسانی را فراهم می‌کند. بانک‌های جهانی از روبات‌های چت، سیستم‌های تحلیل ریسک و الگوریتم‌های پیشرفته برای بهبود بهره‌وری و ارائه خدمات سریع‌تر بهره می‌برند.

فناوری بلاکچین، ساختاری توزیع‌شده و بدون نیاز به واسطه ارائه می‌دهد که امنیت و شفافیت در معاملات را تضمین می‌کند. کاربرد آن در حوزه‌هایی مانند پرداخت‌های بین‌المللی، توکن‌سازی دارایی‌ها و توسعه ارزهای دیجیتال بانکی در حال گسترش است. موسسات مالی بزرگ در سراسر جهان، در حال ادغام این فناوری در سیستم‌های خود برای بهره‌مندی از مزایای آن هستند.چالش‌های نظام بانکی ایران در عصر دیجیتالبانکداری در ایران با مشکلات جدی روبه‌رو است که مسیر تحول را با موانع زیادی مواجه کرده است. برخی از مهم‌ترین این چالش‌ها عبارتند از:محدودیت‌های ناشی از تحریم: دسترسی محدود به فناوری‌های روز دنیا که استفاده موثر از هوش مصنوعی و فناوری بلاکچین را دشوار می‌کند.ضعف در سیستم‌های دیجیتال: نگهداری سیستم‌های قدیمی که مانع اجرای فناوری‌های نوین می‌شود.عدم برنامه‌ریزی منسجم: نبود راهبرد ملی مشخص در حوزه فناوری‌های مالی که سرمایه‌گذاری و توسعه فناوری را با مشکل مواجه می‌سازد.نگرانی‌های امنیتی: حفظ اطلاعات نیازمند راهکارهای فنی و قانونی است تا اعتماد مشتریان حفظ و از حملات سایبری جلوگیری شود.مبارزه با فساد: رانت و سوءاستفاده‌های اقتصادی که برای اصلاح نظام بانکی نیازمند سیاست‌های شفاف و نظارت قوی است.مقایسه وضعیت ایران با کشورهای پیشرفته در حوزه بانکداری نوین نشان می‌دهد:در حوزه بهره‌برداری از هوش مصنوعی، حدود ۸۰-۹۰ درصد بانک‌های بزرگ دنیا از هوش مصنوعی بهره می‌برند، در حالی که بانک‌های ایرانی هنوز در مراحل اولیه هستند.در استفاده از بلاکچین، پیش‌بینی می‌شود در ۴ سال آینده، ارزش بازار جهانی بلاکچین (در امور بانکداری) به ۳۰۰ میلیارد دلار برسد، اما ایران هنوز در مرحله آزمایش و پروژه‌های محدود است.در زیرساخت فناوری، کشورهای پیشرفته سیستم‌های بانکی خود را به سیستم‌های ابری و مدرن مجهز کرده‌اند، در حالی که بسیاری از بانک‌های ایرانی هنوز در حال به‌روزرسانی سیستم‌های قدیمی هستند.

نگاهی به آینده: راهکارهای پیشروی ایرانبرای همگام‌سازی با روندهای جهانی فناوری‌های مالی، ایران باید اقدامات استراتژیک و هدفمندی انجام دهد:توسعه زیرساخت‌های فناوری اطلاعاتسرمایه‌گذاری در توسعه سیستم‌های فناوری ضروری است. بانک‌ها باید سیستم‌های قدیمی را با فناوری‌های نوین جایگزین کنند، شامل به‌روزرسانی سرورها، شبکه‌های امن، زیرساخت‌های ابری و مدیریت داده‌های بزرگ. تقویت امنیت سایبری با رعایت استانداردهای بین‌المللی، پایه اعتماد عمومی و توسعه فعالیت‌های دیجیتال است.تدوین سیاست‌های جامع و قوانین حمایتیبرای موفقیت در بهره‌گیری از فناوری‌های جدید، تدوین نقشه راه ملی ضروری است. این برنامه باید شامل قوانین حمایتی باشد که توسعه و کاربرد فناوری‌هایی مانند بلاکچین و هوش مصنوعی را تسهیل و در عین حال، امنیت و اعتماد عمومی را تضمین کند. ایجاد نهادهای نظارتی مستقل و کارآمد، نقش مهمی در مقابله با فساد و سوءاستفاده‌های مالی ایفا می‌کند.سرمایه‌گذاری در آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصصسرمایه‌گذاری در آموزش نیروهای فنی و توسعه مهارت‌های مرتبط با هوش مصنوعی، بلاکچین، امنیت سایبری و تحلیل داده‌ها ضروری است. برگزاری دوره‌های تخصصی در دانشگاه‌ها و مراکز فنی، جذب کارشناسان خارجی و همکاری‌های بین‌المللی می‌تواند روند انتقال فناوری را سرعت بخشد و دانش فنی داخلی را ارتقا دهد.

تقویت همکاری‌های بین‌المللی و انتقال فناوریایران باید از فرصت‌های همکاری با بانک‌ها و شرکت‌های فناوری خارجی بهره‌مند شود. این همکاری‌ها می‌تواند شامل پروژه‌های مشترک، انتقال دانش، آموزش نیروهای داخلی و توسعه نرم‌افزارهای تخصصی باشد. امضای تفاهم‌نامه‌های بین‌المللی و عضویت در شبکه‌های منطقه‌ای و جهانی، راهی برای انتقال فناوری، تجربیات موفق و دانش روز است.تمرکز بر امنیت و اعتمادسازیدر کنار پیشرفت فناوری باید بر تامین امنیت و جلب اعتماد مشتریان تمرکز کرد. پیاده‌سازی استانداردهای بین‌المللی، آموزش کاربران در حوزه امنیت سایبری و توسعه سامانه‌های مقابله با حملات، از اولویت‌های اساسی هستند. مبارزه با فساد، رانت و سوءاستفاده‌های مالی باید به صورت جدی دنبال شود.رویکرد تدریجی و آزمایشیپیشرفت در فناوری‌های نوین نباید در قالب پروژه‌های بزرگ و بدون ارزیابی اجرا شود. بهتر است ابتدا پروژه‌های آزمایشی کوچک و کنترل‌شده انجام بگیرد تا نتایج ارزیابی و اصلاح شوند. این رویکرد، ریسک‌ها را کاهش می‌دهد و زمینه را برای توسعه گسترده‌تر فراهم می‌سازد.جمع‌بندی: فرصتی که نباید از دست دادآینده بانکداری در ایران وابسته به رویکردهای استراتژیک و بلندمدت مبتنی بر فناوری است. کشور باید از فرصت‌های داخلی و خارجی بهره‌مند شود، زیرساخت‌های فناوری را توسعه دهد، قوانین مناسب وضع کند، نیروی انسانی ماهر تربیت کند و امنیت سایبری را تضمین کند.در دنیای امروز، فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی و بلاکچین، موتورهای تحول در بانکداری هستند. ایران باید با برنامه‌ریزی بلندمدت، سرمایه‌گذاری و اصلاح ساختارهای قانونی و امنیتی، مسیر توسعه را هموار کند. در صورت غفلت، خطر کاهش اعتماد، از دست رفتن فرصت‌ها و انزوای مالی کشور وجود دارد. آینده بانکداری در ایران نیازمند تصمیم‌های هوشمندانه، همت ملی و همکاری‌های بین‌دولتی است تا کشور به سمت توسعه پایدار و امنیت مالی حرکت کند.Related posts:پرونده ویژه: گسترش استخراج ارز دیجیتال در ایران؛ تهدید یا فرصت؟بهترین ارز هوش مصنوعی برای سرمایه گذاری در سال ۲۰۲۵؛ معرفی ۶ ارز برترروش های ترید با هوش مصنوعی؛ چطور با AI ترید کنیم؟ارتباط بلاک چین و هوش مصنوعی: کاربردها و مزایای ترکیب آنها