لا توماتینا: جشن گوجهفرنگی یا نماد اسراف؟
مقدمه: جشن رنگ و هیجان در خیابانهای بونیول
هر ساله در آخرین چهارشنبه ماه اوت، شهر کوچک بونیول در شرق اسپانیا میزبان یکی از عجیبترین و پرهیاهوترین جشنهای جهان است: لا توماتینا. در این جشن، حدود ۲۰ هزار نفر از سراسر جهان گرد هم میآیند تا در یک ساعت، بیش از ۱۲۰ تُن گوجهفرنگی را به یکدیگر پرتاب کنند. خیابانها به رودخانهای از پوره گوجه تبدیل میشوند، لباسها سرخ میشوند، و صدای خنده و موسیقی در فضا میپیچد.
اما پشت این هیاهو، پرسشی جدی مطرح است: آیا این جشن، با وجود جذابیتهای بصری و فرهنگیاش، توجیهی برای اسراف این حجم از مواد غذایی دارد؟
تاریخچهای کوتاه از لا توماتینا
منشأ این جشن به سال ۱۹۴۵ بازمیگردد، زمانی که در جریان یک رژه محلی، جوانی با پرتاب گوجهفرنگی به یکی از شرکتکنندگان، جرقه یک دعوای غذایی را زد. این اتفاق بهتدریج به سنتی سالانه تبدیل شد و با وجود ممنوعیتهایی در دوران فرانکو، در سال ۱۹۵۷ دوباره احیا شد. از آن زمان تاکنون، لا توماتینا به جشنوارهای جهانی تبدیل شده که حتی رکورد بزرگترین جنگ غذایی جهان را در کتاب گینس ثبت کرده است.
مسئله اسراف: آیا واقعاً گوجهها بیارزشاند؟
منتقدان این جشن، آن را نمادی از بیتوجهی به بحران جهانی غذا میدانند. در سالهایی که کشورهایی مانند نیجریه با بحران شدید کمبود گوجهفرنگی مواجه بودند، تصاویر لا توماتینا برای مردم آن کشورها دردناک و تحقیرآمیز بود.
با این حال، برگزارکنندگان جشن ادعا میکنند که گوجههای استفادهشده در این مراسم از نوعی هستند که برای مصرف انسانی مناسب نیستند. این گوجهها اغلب بیش از حد رسیده، در حال فساد یا از نظر کیفیت بسیار پاییناند و اگر در جشن استفاده نشوند، دور ریخته خواهند شد.
اما این توجیه، همه را قانع نمیکند. بسیاری معتقدند که حتی گوجههای بیکیفیت نیز میتوانند به مصارف دیگر مانند خوراک دام، کمپوست یا تولید بیوگاز برسند. تبدیل آنها به ابزار تفریح، آن هم در حجمی چنین عظیم، همچنان نوعی اسراف محسوب میشود.
تضاد فرهنگی: جشن در اروپا، گرسنگی در آفریقا
در جهانی که طبق آمار سازمان ملل، بیش از 800 میلیون نفر با گرسنگی مزمن مواجهاند، برگزاری جشنهایی مانند لا توماتینا، آن هم با محوریت نابودی مواد غذایی، تضادی آشکار با ارزشهای انسانی و اخلاقی دارد. این تضاد، بهویژه در عصر رسانههای اجتماعی، بیشتر به چشم میآید و موجب اعتراضات بینالمللی شده است.
دفاعیه فرهنگی: آیا لا توماتینا فقط یک تفریح است؟
مدافعان جشن معتقدند که لا توماتینا نهتنها یک سنت فرهنگی است، بلکه منبع درآمدی برای شهر کوچک بونیول نیز محسوب میشود. گردشگران خارجی، بلیت میخرند، در هتلها اقامت میکنند، غذا میخورند و در مجموع اقتصاد محلی را رونق میبخشند. همچنین، گوجهها پس از جشن توسط شهرداری جمعآوری شده و خیابانها شسته میشوند، و برخی از پسماندها به کمپوست تبدیل میگردند.
نتیجهگیری: جشن یا بحران اخلاقی؟
لا توماتینا، با تمام جذابیتهایش، نمادی از دوگانگی فرهنگی جهان امروز است. از یک سو، سنتی شاد و پرانرژی که مردم را گرد هم میآورد؛ از سوی دیگر، تصویری از اسراف و بیتوجهی به بحرانهای جهانی. شاید راهحل، در بازنگری شکل برگزاری این جشن باشد: استفاده از مواد جایگزین، کاهش حجم گوجهها، یا حتی تبدیل آن به جشن نمادین بدون پرتاب واقعی.
در نهایت، این ما هستیم که تصمیم میگیریم چگونه سنتها را با مسئولیت اجتماعی تلفیق کنیم. آیا میتوان لا توماتینا را به جشن آگاهی و همدلی تبدیل کرد؟ شاید وقت آن رسیده باشد که به جای پرتاب گوجه، بذر همدلی بکاریم.
برای مطالعهی مقالات بیشتر در زمینههای فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و تحلیلی، میتوانید به وبسایت «اقتصادیها» مراجعه کنید. این سایت مجموعهای از مطالب تخصصی و تحلیلی را در اختیار مخاطبان قرار میدهد که با نگاهی دقیق و حرفهای به مسائل روز میپردازد. اگر به دنبال دیدگاههای عمیقتر، گزارشهای مستند، یا تحلیلهای چندلایه درباره موضوعاتی مانند جشنهای فرهنگی، بحرانهای جهانی، یا روندهای اقتصادی هستید، «اقتصادیها» منبعی قابل اعتماد و بهروز برای شما خواهد بود.
بدون نظر! اولین نفر باشید